FIP bij de kat
FIP is een ernstige ziekte bij katten die wordt veroorzaakt door een veelvoorkomend diarreevirus (coronavirus). Dit diarreevirus is eigenlijk helemaal niet zo gevaarlijk voor de kat: na een dagje diarree zijn de meeste katten er verder niet ziek van.
Bij enkele katten verandert de onschuldige darmvorm van het virus in een kwaadaardige variant die ontstekingen elders in het lichaam veroorzaakt. Deze ziekte noemen we FIP (Feline Infectieuze Peritonitis, besmettelijke buikvliesontsteking van de kat). Deze ziekte is wel ernstig.
Elke kat kan de pech hebben om FIP te krijgen. Katten die in een huis wonen met 6 of meer andere katten, hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van FIP. 90% van de katten met FIP is minder dan een jaar oud. De overige 10% is vaak ouder dan 10 jaar.
Het coronavirus
Het Feline Coronavirus (FCoV) is een zeer besmettelijk, maar ongevaarlijk virus dat darminfecties veroorzaakt. Het coronavirus veroorzaakt milde diarree klachten. Maar vaker vertonen geïnfecteerde dieren geen verschijnselen. Veel katten komen in hun leven het virus wel een keer tegen. Het grootste deel van de dieren dat in contact komt met het normale virus, overwint het virus, voordat het kwaadaardig kan worden.
FIP
FIP staat voor Feline Infectieuze Peritonitis. Dat betekent besmettelijke buikvliesontsteking van de kat.
Bij de natte vorm van FIP staat er veel vocht in de buikholte van de kat. Ook het borstvlies kan ontstoken zijn: er staat dan vocht in de borstkas.
Bij de droge vorm van FIP worden organen aangetast zoals de lever, nieren, darmen, hersenen of het ruggenmerg. Sommige dieren hebben een mengvorm: nat en droog.
Symptomen FIP
Katten met FIP hebben vaak koorts en vertonen gewichtsverlies.
Natte vorm
Bolle buik: vocht in de buikholte.
Benauwdheid: vocht in de borstholte.
Droge vorm
De verschijnselen afhankelijk van de organen die worden aangetast.
Troebele ogen, bloed of pus in de ogen bij een oogontsteking.
Afwijkend gedrag bij een ontsteking van de hersenen.
Benauwdheid bij aantasting van de longen.
Geelzucht bij aantasting van de lever.
Bleekheid bij bloedarmoede.
Nierfalen bij aantasting van de nieren.
Etc.
Diagnose FIP
Buik- of borstvocht is helder, geel of licht-oranje. Vaak is het vocht plakkerig en slijmerig (dradentrekkend).
Bewijzende diagnostiek
Het FIP virus kan worden aangetoond met een zogenaamde “immunofluorescentietest op macrofagen” (in borst-/buikvocht, bij de natte vorm) of “immunohistochemie” in weefselmonsters (bij de droge vorm). Ook is er sinds 2014 een PCR test om de mutatie in het virus aan te tonen.
Als deze testen negatief uitvallen, is FIP nog steeds niet uitgesloten.
Ondersteunende diagnostiek
Sommige katten hebben bloedarmoede.
Een verhoogd eiwitgehalte in het bloed (gamma-globulinen).
Een hoog eiwitgehalte (>35 g/l) in het buikvocht of in het vocht uit de borstholte (albumine/globuline ratio <0.8).
Het vocht bevat nauwelijks cellen.
Niet-zinvolle diagnostiek
Een positieve FIP-titer (bloedonderzoek) toont FIP niet aan. Het geeft aan dat een dier recent in aanraking is geweest met het coronavirus, maar toont niet aan of we te maken hebben met de goedaardige of kwaadaardige variant.
Een negatieve FIP-titer sluit FIP niet uit.
Een PCR test van de ontlasting (PCR staat voor polymerase chain reaction, het is een test waarmee het RNA van het virus wordt aangetoond) kan het coronavirus aantonen in de ontlasting, maar waarschijnlijk betreft het dan de goedaardige variant.
Behandeling FIP
Behandeling van FIP is meestal niet succesvol en de ziekte is bijna altijd dodelijk. Wel kan met ondersteunende therapie de kwaliteit van leven verhoogd en de levensduur verlengd worden.
Deze ondersteunde therapie kan bestaan uit het wegzuigen van het ontstekingsvocht uit de borst- of buikholte, het geven van sondevoeding, infusen en antibiotica voor secundaire infecties.
Sommige katten zijn geholpen met medicijnen die de afweer beïnvloeden of onderdrukken (prednison, prednisolon of dexamethason).
Hoewel verschillende behandelingen voor FIP op internet en in boeken te vinden zijn, is er weinig wetenschappelijk bewijs dat die behandelingen ook echt werken. Virus remmende middelen en interferon lijken niet te werken.
Er is geen behandeling bekend die de ontwikkeling van FIP tegenhoudt bij FCoV-geïnfecteerde katten.
Levensverwachting FIP
FIP is een dodelijke aandoening. Hoe lang de kat nog te leven heeft, is afhankelijk van de klinische toestand bij het stellen van de diagnose. Sommige katten leven nog enkele weken tot maanden.
Vaak worden dieren na het stellen van de diagnose geëuthanaseerd.
FIP is niet besmettelijk, maar het coronavirus wel
De verandering van het onschuldige coronavirus in het dodelijke FIP virus vindt in de patiënt zelf plaats. Het FIP virus wordt slechts zelden uitgescheiden. Er vindt dus geen rechtstreekse overdracht plaats van het kwaadaardige virus. Maar hoe meer katten besmet zijn met het onschuldige darmvirus (dat wel gemakkelijk overgedragen wordt), hoe groter de kans dat één kat FIP ontwikkelt.
Voorkómen van een besmetting met het coronavirus
De bestrijding van de goedaardige variant van het virus verkleint de kans op het krijgen van FIP.
Het coronavirus verspreidt zich via de ontlasting. Door uw huis zo schoon mogelijk te houden en daarna te ontsmetten kunt u de kans op besmetting verkleinen. Ook katten met FIP kunnen het coronavirus uitscheiden. Om die reden raden wij u aan om de eerste 2 maanden na het overlijden van een kat met FIP geen nieuwe kat in huis te nemen. En als u meerdere katten heeft, kunt u uw katten en de nieuwe kat op FCoV laten onderzoeken, voordat u ze bij elkaar zet.
Er bestaat een inenting tegen FIP, maar de werkzaamheid is niet bewezen. Vaccinatie wordt in zijn algemeenheid niet aangeraden en beschermt niet tegen mutatie van het FCoV in een kat die al besmet is. Vaccinatie heeft waarschijnlijk alleen zin bij de bestrijding van FIP in een cattery.
Voor de cattery bestaat een bestrijdingsprogramma. In dit bestrijdingsprogramma kunnen kittens ingeënt worden, die op een leeftijd van 5 à 6 weken worden weggehaald bij poezen-moeders die positief getest werden op de ziekte.
Samenvattend
Het Coronavirus, dat diarree veroorzaakt, is op zichzelf een vrij onschuldig virus. Toch moeten we er voorzichtig en hygiënisch mee omgaan.
De kwaadaardige variant, FIP, is meestal dodelijk.