Wat zijn hartwormen? Hartwormen zijn wormen die in de longslagader van honden leven. Bij massale infectie kunnen ze ook in de rechter hartkamer en rechter boezem gevonden worden. Er zijn twee soorten hartwormen waarmee honden geïnfecteerd kunnen worden: Dirofilaria immitis en Angiostrongylus vasorum (‘Franse hartworm’).
Een infectie met de hartworm Dirofilaria immitis wordt door muggen overgebracht. Deze hartworm komt in Nederland niet voor, maar wel in warme Europese landen, zoals Italië, Griekenland, Portugal, Roemenië, Spanje, etc.
De Franse hartworm (Angiostrongylus vasorum) komt wel in Nederland voor. Honden worden geïnfecteerd door het eten van (naakt)slakken.
Over de eerste soort gaat dit artikel: Dirofilaria immitis. Deze soort hartworm komt in Nederland niet voor. Als u uw hond meeneemt naar Midden, Zuid of Oost Europa, lees dan onderstaande informatie goed.
De hartworm is een wormsoort waarvan de microlarfjes worden overgedragen door verschillende soorten muggen die voorkomen in Midden, Zuid en Oost Europa. Een mug injecteert kleine hartwormpjes (microfilariën) in de huid van de hond. Deze miniwormpjes zwemmen naar het hondenhart. Het duurt 4 tot 6 maanden voordat de wormen volwassen zijn.
Als er in de longslagader minimaal één mannetjes- en één vrouwtjes-hartworm zit, krijgen die baby-hartwormpjes. Die larfjes kunnen tot anderhalf jaar in het bloed circuleren, voordat ze worden opgezogen door een andere mug.
Symptomen
De eerste klinische symptomen treden 5-7 maanden na besmetting op en de ontwikkeling van hartwormziekte bij honden verloopt doorgaans langzaam en geleidelijk. De meeste geïnfecteerde honden blijven jarenlang symptoomloos. Schade aan de bloedvaten is doorgaans ernstiger bij honden die lichamelijk zeer actief zijn.
Symptomen kunnen zijn:
- zwakheid
- chronische hoest
- minder of niet eten en gewichtsverlies
- uitdroging
- milde tot ernstige benauwdheid
- bewustzijnsverlies (flauwvallen) na inspanning of opwinding.
- vocht in de buik (ascites)
- zwelling in de achterpoten (oedeem)
- zwelling van kop en voorpoten (Vena cava syndroom)
- plotselinge dood
Als een groot aantal wormen tegelijk dood gaat, kan dat plotseling de bloedvaten van de longen afsluiten. Honden worden plotseling benauwd en kunnen bloed ophoesten.
Diagnose
Een hartworminfectie bij honden kan worden vastgesteld op verschillende manieren.
Bloedonderzoek
- Circulerende babywormpjes (microfilaria: Knott test). Bij 30% van de honden is deze test negatief. Ook vals positieve uitslagen zijn mogelijk (zie onder). De test is mogelijk vanaf 6 maanden na de infectie.
- Antigenen van de volwassen vrouwelijke wormen: een gevoelige en betrouwbare test, soms vals-negatief (bijvoorbeeld als er alleen mannelijke wormen zijn). De test is mogelijk 5 maanden na het oplopen van de infectie.
Echografisch onderzoek
Op een echo kan een vergroot rechter hart worden gezien. Wormen zijn soms zichtbaar als twee parallel lopende lijntjes.
Röntgenfoto
De bloedvaten in de longen kunnen kronkelend verlopen en afgesloten zijn. Er zijn aanwijzingen voor rechter hartfalen
Behandeling
De moeilijkheid bij het behandelen van hartworm is, dat er niet zomaar een middel gegeven kan worden waar de wormen dood van gaan. Bij het doden van de volwassen hartworm kan de dode worm belangrijke bloedvaten in de long afsluiten. De patiënt kan daardoor bij de behandeling plots instorten en overlijden. Daarom is het heel belangrijk dat de hond in de 30-40 dagen na de behandeling echt heel rustig wordt gehouden.
Als de volwassen wormen dood zijn, moeten de microfilariën (larven) nog behandeld worden. Dat kan met milbemycine, een ontwormingspilletje.
Preventie
In de meeste delen van Europa loopt het overdrachtsseizoen van de hartworminfectie van april tot oktober. Op de Canarische eilanden kan de infectie het hele jaar door worden overgebracht.
Als u in deze periode met uw hond een gebied bezoekt waar hartworm heerst, is het raadzaam om binnen 30 dagen na aankomst op uw vakantiebestemming te starten met een (maandelijkse) behandeling tegen de jonge stadia van de hartworm. U moet deze behandeling volhouden tot 1 maand na thuiskomst.